Isert Roesel

Isert Roesel (Rösel) urodził się 27 kwietnia 1883 roku w narożnej kamienicy przy obecnej ul. Wojska Polskiego 43 w Rawiczu (niem. Rawitsch). Był jedynym synem żydowskiego kupca Louisa (Leisera) Roesela (Rösela) (1836-1928) oraz Idy Roesel (Rösel) z domu Sandberger (1857-1940), co potwierdza akt urodzenia nr 115 sporządzony 30 kwietnia 1883 roku. Dokument znajduje się w zasobie Archiwum Państwowego w Lesznie.

Isert Roesel (Rösel) miał dwie siostry. Pierwsza z nich, Margarethe (Margi) Roesel (Rösel) po mężu Keiler, urodziła się 22 lutego 1895 r. w Rawiczu (Rawitsch 196 I, obecnie jest to narożna kamienica przy ul. Wojska Polskiego 43). 13 kwietnia 1942 r. została deportowana z Wrocławia (niem. Breslau) do getta w Izbicy, nie przeżyła wojny, zmarła prawdopodobnie w 1942 roku. Ofiara Holokaustu (zob. The Central Database of Shoah Victims' Names). Druga z sióstr, Frida Roesel (Rösel) urodziła się 3 listopada 1880 roku w Rawiczu, zmarła 29 marca 1900 roku również w Rawiczu.

W 1901 roku ukończył Königliche Gymnasium zu Rawitsch, studiował teologię w Berlinie (zob. The Jews of Posen Province in the Nineteenth Century. A Selective Source Book, Research Guide, and Supplement toThe Naturalized Jewsof the Grand Duchyof Posenin 1834 and 1835. Edward David Luft. Washington, DC. 2015, s. 365, 367, 369. Dostęp online: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa), uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy „Die Reichssteuern der deutschen Judengemeinden von ihren Anfängen bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts” [Wydawca: Louis Lamm. Berlin 1910. Seria: Schriften der Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaft des Judentums (17). Dostęp online: Goethe-Universität Frankfurt am Main, Internet Archive].

W latach 1913-1939 był rabinem w Tylży (niem. Tilsit) (zob. Biographisches Portal der Rabbiner), w notce zamieszczonej w The Association of Jewish Refugees (AJR) [Vol. XII No. 10. October 1957, s. 9] informującej o śmierci dr. Iserta Roesela (Rösela), jako rok objęcia funkcji rabina w Tylży (niem. Tilsit) podano 1912. Jego żoną była Bella Roesel (Rösel) z domu Lewy (1887- (ca) 1960-1969), z którą wyemigrował w 1939 roku do Stanów Zjednoczonych. Do USA przed wybuchem II wojny światowej wyemigrowały również ich dzieci: Syn Manfred Roesel (Rösel), urodził się 15 marca 1916 roku w Tylży (niem. Tilsit), zmarł 21 lipca 1989 r. w Nowym Jorku, ostatni adres zamieszkania: 11691 Far Rockaway, Queens, New York, USA; syn Alexander (Axel) Roesel (Rösel) urodził się 22 listopada 1922 roku w Tylży (niem. Tilsit), obecnie Sowieck w obwodzie kaliningradzkim w Rosji (zob. University of Connecticut Digital Collections), inne źródła podają datę 18 listopada 1922 roku (zob. Virginia Holocaust Museum), w dokumentach występuję również 1923 rok (zob. Leo Baeck Institute Archives. Center for Jewish History. „Lewy Family Genealogy, 1855-1955. File - Box: 1, Folder: 17”). Alexander Roesel, zamieszkały w Springfield w stanie Wirginia (USA), zmarł 13 kwietnia 2020 roku; jedyna córka Eva Frieda Roesel (Rösel) (1920-?).

Rabin, dr Isert Roesel (Rösel) zmarł 28 lipca 1957 roku w Nowym Jorku, spoczywa na cmentarzu żydowskim Beth El Cemeteries (Cedar Park and Beth El Cemeteries. 735 Forest Avenue. Paramus, NJ 07652). Informacja o jego śmierci ukazała się w The Association of Jewish Refugees (AJR) [Vol. XII No. 10. October 1957, s. 9]: Rabbi Dr. Isert Roesel recently died in New York at the age of 74. He was born in Rawitsch and, from 1912 to 1939, was Rabbi in Tilsit. In this capacity he also took a leading part in the regional work of various Jewish organisations.

Fot. Rabin, dr Isert Rösel (1883-1957), fotografia opublikowana została w książce „Le-ḳorot ḳehilat Raviṭsh. The annals of the community of Rawitsch (Rawicz)”, s. 36. Autor: Arthur Posner. Wydawca: Hotsaʼat Erez. Jerozolima 1962. Dostęp (wersja elektroniczna): Internet Archive.

Na zdjęciu poniżej: Rabin, dr Isert Roesel (Rösel) oraz jego żona Bella Roesel (Rösel) z domu Lewy. Fotografię wykonano w Nowym Jorku (USA) prawdopodobnie w miesiącach sierpień-grudzień 1939 r. albo w latach 40. XX wieku. Dostęp online: Center for Jewish History. Leo Baeck Institute Archives. „Guide to the Robert Ira Lewy Family Digital Collection, 1810-2013. DM 211”. Series I: Lewy Family Photographs and Documents, 1810-2013. Box 1. Folder 3. Title: Bella Lewy and her family in New York. 1937, 1939, undated. Pictured within this folder is the family of Bella Lewy, aunt of Robert Ira Lewy. Bella is pictured with her husband Isert Roesel, who came to the United States in 1939. Their two sons, Alex and Manfred, and their daughter Eva are also pictured. The location is listed as New York, after immigrating, fotografia nr 7.